Bệnh Gút: Nguyên nhân, triệu chứng, cách điều trị

1. Bệnh Gút (Gout) là gì ?  

Bệnh Gút (Gout) hay còn gọi là Thống Phong, đây là bệnh lý được biết đến lâu đời nhất của loài người, xuất hiện cách nay hơn 2000 năm. Nguyên nhân gây bệnh Gút chủ yếu do sự tích tụ Axit Uric ở các khớp, gân, cơ và xung quanh các mô. Biểu hiện thường thấy nhất là sưng tấy, đỏ ngón chân cái (50% trường hợp).

• Bệnh Gút chủ yếu gặp ở nam giới (tỉ lệ cao nhất vào độ tuổi trên 40), tỉ lệ bệnh nhân nam chiếm khoảng 90% các trường hợp. Bệnh ít khi xảy ra ở người trẻ và ở nữ giới thì ít khi xảy ra trước tuổi mãn kinh.

• Gút trong lịch sử được coi là bệnh của vua chúa hay bệnh của người giàu vì thường xuất hiện trên những người ăn uống thừa chất. Ngày nay người ta biết rõ rằng bệnh Gút là một rối loạn phức tạp ảnh hưởng lên mọi người không chỉ riêng cho người giàu. Tại Việt Nam, hiện có đến hàng triệu người đang phải khổ sở vì bệnh Gút.

2. Triệu chứng của bệnh Gút.

a. Giai đoạn tiền triệu

• Ở nhiều bệnh nhân có triệu chứng báo hiệu bệnh Gút trước khi quá trình viêm khớp xuất hiện: gồm các triệu chứng như giảm tiết nước bọt, mất cảm giác co cứng cơ, rung.
• Mất ngon miệng, đau đầu, buồn nôn và nôn, đau quặn bụng.
• Các triệu chứng toàn thận không điển hình.

b. Giai đoạn lâm sàng của bệnh Gút.

• Viêm khớp xảy ra đột ngột, thường hay xảy ra vào ban đêm, bắt đầu từ các khớp chi dưới.
• Các triệu chứng viêm khớp đạt đến mức tối đa sau vài giờ.
• Cường độ đau dữ dội, tăng cảm khi sờ mó, những cử động dù nhỏ cũng có thể gây đau tăng.
• Thời gian cơn gút cấp tính kéo dài vài ngày đến 10 ngày.
• Da vùng khớp viêm sưng, nề, nóng, đỏ, căng bóng, tăng nhạy cảm do giãn mạch máu ở lớp nông.
• Triệu chứng đi kèm của bệnh Gút : sốt vừa hoặc sốt cao, bạch cầu tăng, tốc độ máu lắng tăng cao. Dịch khớp có nhiều bạch cầu, soi tìm thấy các tinh thể urat trong các bạch cầu, đôi khi thấy các tế bào hình chùm nho.

3. Bệnh gút và nguyên nhân gây bệnh.

Bệnh Gút có nhiều nguyên nhân, trong đó nồng độ acid uric trong máu tăng cao là nguyên nhân chính. Và một số lý do sau:

a. Thói quen ăn uống.

• Chế độ ăn uống chiếm khoảng 12% nguyên nhân của bệnh Gút
• Sử dụng nhiều thức uống có cồn.
• Đồ uống có hàm lượng đường cao.
• Thức ăn có chứa nhiều đạm (thịt bò, hải sản).
• Gần đây các nhà khoa học nghiên cứu thấy rằng có một số thực phẩm giàu Purine mà mọi người vẫn tin là nguyên nhân của bệnh Gút như: đậu hà lan, rau chân vịt, rau lăng, protein tổng hợp nhưng trong thực tế thì không có ảnh hưởng gì.

b. Sự bài tiết axit uric của thận là nguyên nhân chính gây bệnh Gút.

• Thông thường acid uric bị phân hủy trong máu và thải ra ngoài qua nước tiểu. Nhưng đôi khi cơ thể tạo quá nhiều acid uric hoặc thải acid ra quá ít. Hậu quả là Acid uric trong máu tăng lên, tích lũy và lắng đọng thành những tinh thể sắc nhọn hình kim tại các khớp gây ra triệu chứng đau đớn, viêm sưng khớp, hay còn gọi là bệnh Gút.
• Một số tình trạng khác, gọi là bệnh Gút giả,  cũng có thể gây đau khớp ngón chân cái tương tự bệnh Gút nhưng thường thì ở các khớp lớn hơn như gối, cổ tay hoặc mắt cá chân.

c. Yếu tố di truyền.

4. Phòng ngừa và chữa trị bệnh Gút.

a. Phòng ngừa bệnh Gút.

• Để phòng tránh và hạn chế sự phát triển của bệnh Gút, cần kiêng rượu và các chất kích thích như cà phê, ớt.
• Hạn chế dùng bia và các thức ăn nhiều đạm như thịt đỏ, phủ tạng động vật, hải sản.
• Nên ăn nhiều hoa quả và rau; uống các loại nước khoáng thiên nhiên chứa bicarbonat. Ngoài ra, cần tránh làm việc quá sức và ăn uống quá mức, không để cơ thể bị nhiễm lạnh hoặc táo bón.
• Giảm béo, duy trì cân nặng hợp lý bằng cách giảm cân từ từ giúp giảm nồng độ acid uric máu, đồng thời giảm bới sự chịu đựng sức nặng của các khớp. Không nên nhịn đói để giảm cân nhanh vì như vậy càng làm tăng nguy cơ gây bệnh Gút.
• Tránh ăn quá nhiều đạm động vật đặc biệt là các thực phẩm chứa nhiều purin như tạng động vật (gan, thận, não, lách), cá trồng, cá trích, cá thu,…các loại thịt, cá, gia cầm chứa ít purin hơn.
• Giới hạn hoặc tránh rượu. Nếu bạn đang bị bệnh Gút, tốt nhất nên tránh hoàn toàn rượu bia. Uống quá nhiều rượu làm giảm bài tiết acid uric. Giới hạn dưới hai cốc mỗi ngày nếu bạn là nam, môt cốc nếu bạn là nữ.
• Ăn uống nhiều nước, chất lỏng. Dịch làm pha loãng nồng độ acid uric trong máu bạn.

b. Chữa trị bệnh Gút.

•  Có 3 nhóm thuốc thường được sử dụng trong điều trị bệnh Gút cấp tính là: các loại thuốc kháng viêm như colchicine và các thuốc kháng viêm không steroid như indomethacin, thuốc làm giảm acid uric máu và các thuốc corticosteroid (uống hoặc chích thẳng vào khớp).
• Tuy nhiên hãy cẩn thận với các thuốc này và tham vấn ý kiến bác sĩ của bạn cụ thể cách dùng và thời gian dùng (thường chỉ nên dùng từ 3-10 ngày), vì nếu điều trị bệnh Gút kéo dài chúng có thể gây các biến chứng như viêm loét và xuất huyết dạ dàt tá tràng.
• Với những bệnh nhân bị tăng acid uric trong máu. Bệnh nhân cần theo một chế độ ăn đặc biệt. Thêm vào đó, bệnh nhân cần sử dụng một số thuốc làm giảm acid uric máu (như allopurinol, sulphinpyrazone và probenecid) cho đến khi nồng độ acid uric máu trở về bình thường. Trong thời gian uống thuốc làm giảm acid uric máu, bệnh nhân cần uống nhiều nước để giúp thải acid uric qua đường tiểu được dễ dàng hơn.
• Trường hợp bạn bị cơn Gut cấp, bác sĩ có thể cho bạn dùng Colchicin hoặc chích Cortisone thẳng vào khớp, đồng thời dùng các biện pháp điều trị ngăn ngừa nhằm hạ lượng acid uric trong máu của bạn.
• Phẫu thuật. Phẫu thuật hiếm khi được sử dụng trong điều trị bệnh Gút. Thi thoảng, dùng phẫu thuật để lấy đi tophi bị nhiễm trùng hay tophi ảnh hưởng vào cử động khớp. Một số trường hợp khớp bị biến dạng do bệnh Gút, phẫu thuật giúp cho khớp cải thiện chức năng và cử động của khớp.
•  Nguồn sưu tầm by Ngoan Trương Công.